Opis

    Badania poligraficzne oznacza stosowaną w kryminalistyce, procesie karnym i systemach bezpieczeństwa procedurę „wykrywania kłamstwa”, a wykorzystywany w tej procedurze aparat – poligraf – nazywany bywa „wykrywaczem kłamstwa”.

   Poligraf został skonstruowany i wdrożony do praktyki śledczej w latach 20. XX wieku w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Obecnie w różnym, czasem bardzo szerokim zakresie, jest stosowany co najmniej w kilkudziesięciu krajach świata.
Użyteczność tej metody jest poświadczana codziennym doświadczeniem tysięcy fachowców odpowiedzialnych za przestrzeganie prawa.

  W polskiej literaturze naukowej i fachowej tematyka badań poligraficznych jest stale znacząco obecna, przy czym trzeba wspomnieć, że niektórzy autorzy zamiast terminu poligraf” stosują termin wariograf”. Pozostaje pogodzić się z tym specyficznie polskim dziwactwem, cała profesjonalna literatura światowa posługuje się bowiem słowem „polygraph” lub jego narodowym odpowiednikiem.

Mimo jednak sporego zainteresowania polskich kryminalistyków problematyką badań, dotychczas nie powstał podręcznik, który mógłby stać się podstawą szkolenia ekspertów, a jednocześnie być w miarę kompletnym źródłem aktualnej wiedzy
dla osób zawodowo zainteresowanych badaniami.

Mam więc nadzieję, że prezentowana praca jest nowoczesna, co najmniej w tym sensie, te odzwierciedla aktualną, dobrze ugruntowaną wiedzę na temat badań Świadomie jednak niemal autor pomija pewien bardzo ważny kontekst badań poligraficznych, mianowicie ich uwarunkowania prawne.

Prawne problemy badań są omawiane w literaturze bieżącej i to pozwala mi czuć się zwolnionym z obowiązku ich szerszej analizy, umożliwia też utrzymanie ram niniejszego podręcznika bez zbędnych dysproporcji.

W prezentowanym podręczniku na pierwszym planie stawia autor zagadnienie badan poligraficznych w ujęciu praktycznym.

Umiejętności rzemieślnicze w stosowaniu tej metody są trudne, skomplikowane, wieloaspektowe, wymagające obok szerokiej wiedzy a także wysokiej sprawności w kontakcie interpersonalnym – zawsze szczególnym, a często prowadzącym do wyjątkowych napięć.

Kwestie czysto teoretyczne ograniczam więc do minimum, pozwalającego na zrozumienie poszczególnych elementów metodyki badania, w zasadzie unikam ich rozbudowywania, szczególnie zaś nie staram się roztrząsać, tam gdzie to możliwe, kontrowersji teoretycznych.

Literatura dotycząca badań poligraficznych jest bowiem dość obszerna i, jak zawsze w opracowaniu podręcznikowym, co krok pojawiały się liczne dylematy, dotyczące doboru materiału czy uznania trafności wśród rozbieżnych poglądów.

   Autor starał się porządkować przedstawiany materiał, nawet kosztem daleko idących uproszczeń. Ostatecznym celem książki jest:
– (1) przekazanie Czytelnikowi – w możliwie zwięzłej formie – takiej wiedzy, aby (w po łączeniu lektury z niezbędnym treningiem) był przygotowany do prowadzenia badan pod opieką doświadczonego eksperta, przynajmniej na początku praktyki, a potem samodzielnie;

– (2) dostarczenie osobom zainteresowanym zlecaniem badań wiedzy pozwalającej na ich prawidłowe zorganizowanie: mam tu na myśli policjantów, prokuratorów, adwokatów, sędziów, specjalistów odpowiedzialnych za zarządzanie personelem i bezpieczeństwem swoich instytucji czy przedsiębiorstw, prywatnych detektywów, menedżerów i innych osób zainteresowanych badaniami, jak studentów czy dziennikarzy

– (3) co może najważniejsze – dostarczenie wymienionym podmiotom wiedzy pozwalającej na kontrolę i ocenę badań; badanie poligraficzne jest bowiem potężną bronią w trosce o zapewnienie bezpieczeństwa instytucji i organizacji gospodarczych, w zapobieganiu i zwalczaniu przestępstw i innych patologii, pod warunkiem jednak rozumnego nimi szafowania, kompetentnego prowadzenia i uczciwego oraz roztropnego wykorzystywania ich wyników.